Tương lai an toàn bắt đầu từ đây
Bom mìn vật nổ còn sót lại sau chiến tranh và các thiết bị nổ tự chế tiếp tục gây ra nhiều thương vong, đặc biệt tại những nơi có xung đột vũ trang. Trung bình, cứ mỗi giờ lại có một người tử vong hoặc bị thương do bom mìn vật nổ và các thiết bị nổ tự chế. Trong đó có nhiều nạn nhân là trẻ em. Việc sử dụng phổ biến các thiết bị nổ tự chế đã và đang đe dọa đến người dân, các tổ chức nhân đạo, cũng như các phái đoàn và cán bộ nhân viên của Liên hợp quốc.
Năm 2025, Ngày Quốc tế Nhận thức Bom mìn và Hỗ trợ Hành động Bom mìn sẽ được kỷ niệm với chủ đề “Tương lai an toàn bắt đầu từ đây”.
Dựa trên Hiệp ước Tương lai, cộng đồng hành động bom mìn của Liên hợp quốc nhấn mạnh nhu cầu tài trợ cho các dự án nhỏ và tác động nhanh để giải quyết các nhu cầu cấp bách cho người khuyết tật bị ảnh hưởng bởi xung đột. Sáng kiến này củng cố cam kết toàn cầu về bảo vệ dân thường (Hành động 14) và nâng cao năng lực công nghệ và đổi mới ở các nước đang phát triển (Hành động 29).
Từ ngày 9 đến ngày 11 tháng 4 năm 2025, Cơ quan Hành động bom mìn Liên hợp quốc và Trung tâm Quốc tế Geneva về rà phá bom mìn nhân đạo sẽ đồng chủ trì Hội nghị quốc tế các Giám đốc Chương trình hành động bom mìn quốc gia và Cố vấn Liên hợp quốclần thứ 28. Cuộc họp này sẽ quy tụ các nhà lãnh đạo và chuyên gia về hành động bom mìn nhằm kết nối và trao đổi về các vấn đề cấp bách đang phải đối mặt trong hành động bom mìn.
Bối cảnh
On 8 December 2005, the General Assembly declared that 4 April of each year shall be observed as the International Day for Mine Awareness and Assistance in Mine Action.
Vào ngày 8 tháng 12 năm 2005, Đại hội đồng Liên hợp quốc công bố chọn ngày 4 tháng 4 hàng năm là Ngày Quốc tế Nâng cao Nhận thức Bom mìn và Hỗ trợ Hành động Bom mìn.
Nhằm kêu gọi các quốc gia, với sự hỗ trợ của Liên hợp quốc và các tổ chức liên quan, tiếp tục nỗ lực thúc đẩy thiết lập và nâng cao năng lực hành động bom mìn quốc gia tại các nước mà bom mìn vật nổ còn sót lại sau chiến tranh vẫn là mối đe dọa nghiêm trọng đến sự an toàn, sức khỏe và tính mạng của người dân, cũng như cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương và đất nước.
Trong hơn 20 năm qua, hoạt động của Cơ quan Hành động bom mìn Liên hợp quốc (UNMAS) được thúc đẩy dựa trên nhu cầu của những người bị ảnh hưởng và thích ứng với các mối đe dọa từ vật liệu nổ mà dân thường, lực lượng gìn giữ hòa bình và các tổ chức nhân đạo phải đối mặt.
UNMAS chịu trách nhiệm bảo vệ tính mạng, hỗ trợ triển khai các sứ mệnh của Liên hợp quốc, cung cấp viện trợ nhân đạo, bảo vệ dân thường, hỗ trợ hồi hương tự nguyện của những người di dời trong nước và người tị nạn, cho phép các hoạt động nhân đạo và phục hồi, và ủng hộ luật nhân đạo và nhân quyền quốc tế.
Lịch sử
Liên hợp quốc thúc đẩy việc phổ quát hóa các khuôn khổ pháp lý hiện có và khuyến khích các quốc gia thành viên mở rộng các cơ chế hiện hành và phát triển các công cụ quốc tế mới nhằm bảo vệ người dân trước mối đe dọa từ bom mìn vật nổ còn sót lại sau chiến tranh. Liên hợp quốc thực hiện công việc này thông qua hợp tác với các quốc gia, xã hội dân sự, tổ chức hành động bom mìn và các tổ chức quốc tế.
Kể từ khi Công ước cấm sử dụng, tích trữ, sản xuất và chuyển giao mìn sát thương và về sự hủy diệt của chúng (thường được gọi là Công ước cấm mìn sát thương) được mở để ký kết vào năm 1997, đã có 164 quốc gia tham gia. Các hoạt động vận động của liên minh quốc tế chưa từng có này đã nâng cao nhận thức về tác động của bom mìn đối với người dân và thu hút sự ủng hộ toàn cầu đối với việc cấm hoàn toàn loại vũ khí này.
Điều 6 của Hiệp ước cấm mìn quy định về "hỗ trợ nạn nhân", coi việc chăm sóc, phục hồi chức năng và tái hòa nhập xã hội và kinh tế cho nạn nhân bom mìn là nghĩa vụ của các quốc gia tham gia Công ước. Điều này nêu rõ rằng sự hỗ trợ này phải đáp ứng được nhu cầu trước mắt và lâu dài của nạn nhân bom mìn, gia đình nạn nhân, cộng đồng bị ảnh hưởng do bom mìn và người khuyết tật.
Công ước về quyền của người khuyết tật và Nghị định thư không bắt buộc ( A/RES/61/106 ) đã được thông qua vào ngày 13 tháng 12 năm 2006 tại Trụ sở Liên hợp quốc ở New York và được mở để ký kết vào ngày 30 tháng 3 năm 2007. Công ước này có liên hệ trực tiếp đến Công ước cấm mìn sát thương và bao gồm tất cả những người khuyết tật.
Bên cạnh mìn sát thương, cộng đồng quốc tế vẫn phải đối mặt với thách thức từ các bom mìn vật nổ còn sót lại sau chiến tranh khác. Ngày 12 tháng 11 năm 2006, Tổng thư ký Liên hợp quốc hoan nghênh việc Nghị định thư số V về bom mìn vật nổ còn sót lại sau chiến tranh của Công ước về một số vũ khí thông thường chính thức có hiệu lực, đồng thời kêu gọi sự phổ quát hóa và thực thi nghiêm túc nghị định thư này. Đến tháng 12 năm 2008, Công ước cấm bom đạn chùm đã được mở để ký kết và thu hút 108 quốc gia tham gia.
Được hướng dẫn bởi chính sách liên ngành, Nhóm điều phối liên ngành của Liên hợp quốc về hành động bom mìn, bao gồm 12 phòng ban, cơ quan, quỹ và chương trình, cùng với các tổ chức quan sát như Viện nghiên cứu Giải trừ quân bị Liên hợp quốc và Ngân hàng Thế giới tiếp tục đảm bảo tính thống nhất trong toàn hệ thống trong tất cả các hoạt động và trụ cột hành động bom mìn.
Chiến lược Hành động bom mìn của Liên hợp quốc đóng vai trò là khung trách nhiệm giải trình cho hệ thống Liên hợp quốc và các tổ chức tham gia, hướng dẫn các nỗ lực ngăn chặn và giải quyết các mối đe dọa từ bom mìn vật nổ trong và sau các cuộc xung đột vũ trang, đồng thời hỗ trợ những cộng đồng bị ảnh hưởng. Theo thỏa thuận của các nguyên tắc của Nhóm điều phối liên ngành của Liên hợp quốc về hành động bom mìn vào tháng 6 năm 2023, chiến lược này sẽ không còn bị ràng buộc về thời gian và sẽ tiếp tục được xem xét định kỳ hai năm một lần để trùng với báo cáo hai năm một lần của Tổng thư ký về hỗ trợ hành động bom mìn. Các nguyên tắc này đã thông qua Chiến lược của Liên hợp quốc vào ngày 13 tháng 12 năm 2023. Chiến lược có hiệu lực kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2024.
Nguồn: un.org
